فضایل و مناقب علی (ع) در حدیقة الحقیقه سنایی

Authors

  • بهنام فتحی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی
  • رامین محرمی دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی
Abstract:

بی‌تردید علی (ع) از شخصیت‌های بزرگ اسلامی است که همواره شیعه و سنی به جایگاه والای وی اعتراف کرده‌اند. سنایی از شاعران مسلمانی است که در ارائه فضایل و مناقبِ دینی، اخلاقی و عرفانی آن حضرت سنگ تمام گذاشته است که از اعتقاد راسخ وی به علی (ع) حکایت دارد. می‌توان گفت سنایی جزو اولین شاعرانی است که از شعر خود برای ترویج مباحث اعتقادی استفاده می‌کند. ویژگی‌ها و فضیلت‌های علی (ع) که در آیات، احادیث و اشارات تاریخی آمده، در لابه‌لای اشعار وی نمایان است. طبق اشعار حدیقة الحقیقه، علی (ع) با مؤلفه‌هایی نظیر عبادت، توحید و جهاد در راه خدا به خداوند تقرب می‌جوید. آن حضرت به دلیل آراستگی به فضایلی نظیر جود و بخشش، قناعت، شجاعت، علم، اعتدال و دوری از رذائلی مانند طمع و خشم، هم در دوران زمامداری و هم غیر آن، بهترین الگوی اخلاق معرفی می‌شود. اگرچه سنایی علی (ع) را پس از سه خلیفه ستوده است، به‌واسطه خویشاوندی با خاندان نبوت و نیز برخی ویژگی‌های خارق­العاده و برجسته، اکرام و احترام آن حضرت را واجب‌تر دانسته و توانسته پیوندی ملموس بین راه علی (ع) و راه نبوت ایجاد کند، به طوری که می‌تواند نمونه و الگوی یک انسان کامل، هم در دنیا و هم در روز قیامت، برای مسلمانان و سایر انسان‌ها باشد. نهایت اینکه سنایی علی (ع) را امامی دینی، مرادی عرفانی و سخنوری اعجاب‌انگیز برای خود و دیگران معرفی کرده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

فضایل و مناقب حضرت علی(ع) در اشعار محیا

سید محی‌‌الدین بن تاج‌الدین بن قتّال متخلص به «محیا»، یک از شاعران پارسی‌‌گوی قرن 11 قمری و سنی مذهب است که در آثار خویش، عشق و ارادتش را به پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) به ویژه حضرت علی(ع) بی‌‌پرده ابراز داشته است. او در دیوان اشعارش، در کنار مدح پیامبر(ص) و خلفای راشدین، بارها و به طور خاص، از حضرت علی(ع)، در نهایت احترام، اصالت و تقدّس یاد کرده است. در این نوشتار، به بیان دیدگاههای این شاعر درباره خ...

full text

شیوه‌های تربیت بر پایۀ اصول عرفانی در حدیقة الحقیقه سنایی

تعلیم کوششی برای آشنا ساختن نسل جوان با دستاوردهای نسل‌های گذشته و تربیت به معنی پرورش نفس انسان برای درک فضایل است. موضوع ادبیات تعلیمی، مسائل تربیتی است. متون عرفانی را نمی‌توان بدون در نظر گرفتن جنبه‌های تربیتی آن بررسی کرد؛ چون پرورش فضایل اخلاقی، ارزش‌های فلسفی و دینی، کمال، زیبایی و معرفت را در اولویت قرار می‌دهد. اما تعلیم و تربیت عرفانی به موضوعات فراتر از مسائل سطحی اخلاقی می‌پردازد؛ ز...

full text

فضایل و مناقب حضرت علی(ع) در اشعار محیا

سید محی الدین بن تاج الدین بن قتّال متخلص به «محیا»، یک از شاعران پارسی گوی قرن 11 قمری و سنی مذهب است که در آثار خویش، عشق و ارادتش را به پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) به ویژه حضرت علی(ع) بی پرده ابراز داشته است. او در دیوان اشعارش، در کنار مدح پیامبر(ص) و خلفای راشدین، بارها و به طور خاص، از حضرت علی(ع)، در نهایت احترام، اصالت و تقدّس یاد کرده است. در این نوشتار، به بیان دیدگاههای این شاعر درباره خلفا...

full text

تجلی فضایل و مناقب خلفای راشدین و اهل‌بیت پیامبر(ص) در اشعار سنایی

حکیم سنایی غزنوی، یکی از شاعران متعهد و سنی مذهبی است که در آثار خویش عشق و ارادتش را به خاندان پیامبر(ص) و امامان شیعه بی‌‌پرده ابراز داشته است. او هم در کتاب حدیقة الحقیقه و هم در دیوان اشعارش، در کنار مدح برخی از صحابه و خلفای راشدین، بارها از فرزندان پیامبر(ص) و اولاد علی(ع)، در نهایت احترام، اصالت و تقدس یاد کرده است. در این مقاله با مطالعه آثار حکیم سنایی و منابع تاریخی، با روش ت...

full text

کاربردهای پرسش در حدیقة سنایی

حدیقةالحقیقه یکی از متون تعلیمی عرفان و تصوف به‌شمار می‌رود که گاه جنبة تعلیم در آن بر ذوق و خیال غلبه دارد و می‌توان آن را نوعی دایرةالمعارف عرفانی دانست. یکی از ابزارهای زبانی که خطیبان، شاعران و سخنوران در آثار تعلیمی برای تأثیرگذاری بیشتر سخن بر مخاطبان، از آن استفاده می‌کنند، به کاربردن جمله‌های پرسشی در کلام است. سنایی نیز در منظومة تعلیمی خود، حدیقه، از این ابزار بهره برده است. در این پژ...

full text

تصحیح بیت‌هایی از حدیقة سنایی

از میان آثار سنایی، مثنویِ حدیقةالحقیقه و شریعةالطّریقه اهمیت دارد و از دیر باز مورد توجّه سخنوران سده­های گوناگون قرار گرفته ­است. در این مثنوی انبوهی از آگاهی­های اجتماعی و فرهنگی و مذهبی با زبانی هنری و دارای گسترة واژگانیِ بسیار بیان شده­ و این در نتیجه متنی را فراهم آورده ­است که دریافتنش گاه به آسانی و برای همه ­کس ممکن نیست. با این ­همه، شماری از دشواری­های این کتاب مربوط به پیچیدگیِ سخن سنای...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 9

pages  147- 173

publication date 2019-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023